|
حق الناس به روایت حجت الاسلام محسن قرائتی
(بخش پنجم - قسمت دوم )
در حج:
حديث داريم كسى كه مىآيد مكه با مال حرام تا مىگويد لبيك خطاب مىرسد لا لبيك به او مىگويند حجت قبول نيست.
يكى از حق الناس ها آبروى مردم است:
على بن يقطين اين شخص وزير كه عامل نفوذى امام كاظم عليه السلام در دربار بنى عباس بود كه كار مسلمانها را راه بياندازد.
يك روز يك چوپانى آمد دفتر آقا به على بن يقطين گفتند يك چوپان آمده است. گفت به او بگوييد آقا توى جلسه است. بالاخره يك چوپان را راهش ندادند.
حالا اين جناب وزير مىخواهد برود مكه، در مدينه مي‌رود كه امام را ببيند امام راهش نمىدهد. چند روز معطل مىشود مىگويد من شيعهام، وزيرم، من چشم شما در دربارهستم چرا مرا راه نمىدهيد؟ فرمود:
چرا چوپان را توى دفترت راه ندادى؟ نمىخواهد به مكه بروى، من كه امام كاظم عليه السلام هستم راهت نمىدهم. خدا هم راهت نمىدهد پس حَجّت قبول نيست. خيلى ناراحت شد بالاخره امام فرمود : بايد برگردى و آن چوپان را راضى كنى. رفت درِ خانه‌ي آن چوپان را زد و آن قدر عذرخواهى كرد تا راضى شد و برگشت تا اينكه امام كاظم عليه السلام راهش داد.
يك روز حضرت امام آمد نماز بخواند 9 نفر را بلند كرد و بيرونش كرد و سپس آمد و نماز را خواند گفتند آقا چرا اينها را از مسجد بيرون كردى فرمود : نماز مىخوانند ولى زكات نمىدهند زكات مال فقراست.
اصلاً حديث داريم اگر زكات ندهيم نمازمان قبول نيست.
شما هم كه ورزش مىكنيد يك مقدار هم مطالعه كنيد آدم جرأت مىكند به شما بگويد اهل بهشتيد چون شما خيلىهاتون پاهاتون را داديد در جبههها هر كسى كه پايش را توى بهشت گذاشت خداوند كلهاش را توى جهنم نمىبرد.
بعضى در قدرت بدنى قوى هستند ولي در قدرت فكرى ضعيفند. ما بايد با هم رشد كنيم. كساني كه به درس خود مثل فيزيك و شيمى و رياضيات خوب مىرسند ولى سر نماز حال ندارند يا كسانى كه نمازشان بسيار عالى است ولى هر سال تجديد مىشوند اينها كامل نيستند. ماشين كه حركت كرد بايد چهارتا چرخش با هم حركت كند.
در كارهاى فردى مىگويد: «وَ كانَ رَسُولاً نَبِيًّا وَ كانَ يَأْمُرُ أَهْلَهُ بِالصَّلاةِ وَ الزَّكاةِ» مريم/55-54 سياست بر عبادت بايد ترجيح داشته باشد نه عبادت بر سياست. . . .
تمام انگشتهايش انگشتر دارد مىگويد اين عقيق است ثواب دارد اين حرزه است ثواب دارد تمام انگشتهايش را پر انگشتر كرده ولى وقتى مىگوييم بيا به خبرگان رأى بده مىگويد حالا ببينم، چى چى را ببينم.
انقلاب كه ارزان به دست نيامده است سى چهل هزار نفر سالها اسير شدند اگر سالهايى كه اسيرهاى ما زجر كشيدند سر هم كنيد چند قرن عزيزترين جوانها سختترين مشكل را ديدند اما تو مىخواهى بيايى يا نيايى؟
بزرگترين آيه‌ي قرآن مربوط به حقوق است. مىگويد اگر از كسى وام گرفتيد و قرض گرفتيد «وَ لْيَكْتُب» بقره/282 بايد بنويسيد. اتفاقاً كاغذبازى در هر كجا غلط است مگر در حق الناس.
قرآن مىگويد در خريد و فروش و جنس «أَنْ تَكْتُبُوهُ صَغيراً أَوْ كَبيراً إِلى أَجَلِهِ» بقره/282 كوچك و بزرگ بايد نوشته شود. قرآن مىگويد در داد وستد حتى دو تا شاهد بگيريد.
در ارث:
اسلام وقتى گفته انسان از دنيا رفت براى انسان چهار طبقه تعيين كرده اول زن و بچه و پدر و مادر بعدر برادر و خواهر بعد ديگران. بعضى 6/1 بعضى 8/1 بعضى 3/1 بعضى 2/1 بعضى تمام. قشنگ فرمول دارد. چه كسى 8/1 است؟ همسرى كه بچه دارد. چه كسى 6/1؟ پدر و مادر. كى 3/1؟ خواهر و برادر. چه كسى 2/1 اگر پسر بود.
در ارث حق الناس بايد دقيق باشد.
حديث داريم اگر پدرى وصيت كند به يك پسر2 تومان بدهيد به پسر ديگر 1 تومان، گناه كبيره كرده است. چرا بين بچهها فرق مىگذاريد؟ يك وقت ممكن است يك بچه پولدار باشد و يكى فقير، در اين حالت اگر به بچه فقير بيشتر بدهيد اشكالى ندارد ولى اگر همه در يك اندازه باشند و بگوييد من يكي را بيشتر دوست دارم، گناه است. قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع:
«فَمَا جَاعَ فَقِيرٌ إِلَّا بِمَا مَنَعَ َ غَنِيٌٌ»(غررالحكم، ص371) هر فقيرى كه گرسنگى مىكشد مال آن پوادارى است كه حقش را نمىدهد.
روايت هست كه خداوند زكات را چنان تقسيم كرد كه اگر پولدارها زكاتشان را بدهند گرسنهاى در عالم وجود نداشته باشد. هر كس از گرسنگى خوابش نمىبرد معلوم مىشود كسي در خانهاى از پرخورى خوابش نمىبرد.
امام حسن عسكرى عليه السلام فرمود: «أَغْنِيَاؤُهُمْ يَسْرِقُونَ زَادَ الْفُقَرَاءِ» (مستدركالوسائل، ج11، ص380) پولدارها حق فقرا را مي‌دزدند.
البته سرقت فقط در مسائل مالى نيست حديث داريم كه مىگويد بعضىها دزد نمازند يعنى از نمازشان مىدزدند.
كسى كه بسم اللَّه. . . نمىگويد امام فرمود اينها بهترين آيه را قورت دادهاند.
يك روز معاويه نماز مىخواند و بسم اللَّه. . . نگفت بعد از نماز گفتند بسم اللَّه. . . را فراموش كردى يا دزديدى «أسْرَقْتَ أو نـَسِيتَ؟ ».
بعضىها از اسلام مىدزدند.
حق الناس در وقف :
اگر وقف كردهاند كه شما شب جمعه روضه بخوانيد اگر شما صبح جمعه بخوانيد حرام است
اگر وقف كردهاند شما دعاى كميل بخوانى و شما دعاى ندبه بخوانى باطل است. اگر وقف شده است شله زرد بدهيد شما پلو بدهيد، مديونيد. همانطور كه هست و وقف شده است انجام دهيد. حساب حساب است.
در جبهه يك نفر تير خورد و افتاد. همه گفتند شهادتت مبارك! پيغمبرصلي الله عليه و آله فرمود:
نه! اين شخص در حق الناس تصرف كرده است، اين لباس را بدون اجازه پوشيده است. لذا خداوند ثواب شهيد را به او نمىدهد.
در مسجد سجادهاش را گذاشته برود وضو بگيرد برمى گردد مىبيند يك كسى نشسته است، چرا نشستهاى؟ اگر سجاده پهن كرد كسى بيايد آنجا نماز بخواند نمازش غلط است.
حق الناس در شركت:
اگر 10 نفر شراكتى باغى دارند بايد همه با اجازه هم تصرف كنند. آقا طبقه بالا را اجاره داده است و مستأجر هم مسافرت رفته است. صاحبخانه مهمان دارد جا نيست مىگويد: طبقه بالا بخواب. خانه خودمان است. مال خودت بود حالا كه مستأجر آوردى مال اوست.
مستأجر خانه را براى مسكن اجاره كرده است ولي آنجا را محل كار مى كند اين اشكال دارد. اگر گفتيد شغلم اين است و بعد شغلتان عوض شد بايد اطلاع دهيد.
تمام قراردادهايى كه در سر سفره عقد مىگويد بعد معلوم مىشود دروغ است.
قرآن صريحاً مىگويد: اگر مهريهاى را براى خانمت تعيين كردى يك وقت نگويى بيا و اين مهريه را از ما نگير اگر خانم خودش خواست اشكالي ندارد. نه اينكه او را توى رودربايستى بياندازى.
حق شاگرد:
اگر كارفرما حق كارگر را بخورد اين كار از گناهان كبيره است و خداوند نمىبخشد. رئيس خياطها گفت من مثلاً كت و شلوار را فرض كنيد هزار تومان مي‌فروشم و به شاگردانم مىگويم بدوزند. يك چيز هم به اينها مىدهم. امام فرمود درآمد تو حرام است مگر اينكه خودت در مديريت تهيه نخ و پارچه يك كارى بكنى و گرنه اگر شما هزار تومان بگيرى و پانصد تومان به آنها بدهى تا بدوزند و خودت هيچ نقشى نداشته باشى اين حرام است.
بيت المال دولت:
اگر از تلفن اداره استفاده شخصي كنى، حق الناس است. از قير توى خيابان، حتى گچى كه توى كلاس است و مال دولت است آنوقت اين گچ را بردارى و بي دليل روى تخته بنويسي حق الناس است.
شما چه مقدار مىتوانى در خانه‌ات آب به خصوص آب تهران مصرف كنى در قم آب را ليوان ليوان مىخرند آنوقت بعضي در تهران آب را توى كوچه مىريزند. شما وقتى با كفش ميآيى روى فرش اداره در خانه‌ات هم همين كار را مىكنى.
تغيير اسمها هم درست نيست اسمى كه روى مدرسه است نبايد اسم او را بدون رضايت عوض كنيد. تغيير اسم، تغيير آرم و تغيير نام، همه اينها اشكال دارد.
امام سجادعليه السلام: «وَ مِنْ أَيْدِي الْخُصَمَاءِ غَداً مَنْ يُخَلِّصُنِي»(مصباحالمتهجد، ص590) خدايا در روز قيامت اينهايى كه من حق الناس شان را برداشتهام چه كسى من را از دست مردم نجات بدهد؟
امام سجادعليه السلام در سحرهاى ماه رمضان گريه مىكند و مىگويد چه كنم از حق الناس؟
مواظب باشيد در اتوبوس، قطار، خيابان، پاركها، دانشگاه، كتابخانه، اينها همه حق الناس است، مواظب باشيد در برقش، در آبش، در نظافتش، رعايت كنيم. يك مقدار تقوا داشته باشيم.
مردم جانباز دادند، شهيد دادند، اسير دادند، اين انقلاب با خون پيدا شده است، حيف است كه تقوايمان كم باشد.
خدايا عقيده ما ايمان ما كشور ما ناموس ما نسل ما فكر ما را حفظ بفرما.
و السلام عليكم و رحمة اللَّه و بركاته
درسهائی از قرآن - تاريخ پخش :: 1369/8/10
( پایان )
منبع : http://gharaati.ir/show.php?page=darsha&id=1322 |
