رساله  استفتائات  بيت المال و حقّ الناس

( قسمت هفتم )

استفاده ديگران از امكانات دانشگاه

1272. آيا استفاده از امكانات دانشگاه  ها براى غير دانشجو يا دانشجويانى كه از دانشگاه ديگر هستند، جايز است؟

ج. اگر خلاف مقررات باشد، جايز نيست.

جبران استفاده شخصى از امكانات دولتى

1273. جبران استفاده شخصى از امكانات دولتى چگونه است؟

ج. بايد به همان مراكز برگردانده شود.

حلاليّت از فرد مضروب

1274. چگونه خودم را از زير دين شخصى كه او را مضروب نموده و الآن به او دسترسى ندارم بيرون بياورم؟

ج. اگر به هيچ وجه به او دسترسى نداريد، بايد به مقدار ديه  ى وارده با اجازه از حاكم شرع از طرف او ردّ مظالم دهيد، على الاحوط.

تقلّب در هزينه  هاى تلفن

1275. با توجه به بالا بودن نرخ مكالمه تلفن، آيا مى  شود تقلبى تلفن كرد؟

ج. خير، نمى شود.

نشر كتاب بدون اجازه مؤلف

1276. روى كتاب هايى نوشته شده كه تكثير و نشر آن بايد با اجازه باشد، حال اگر به دلايل مختلف امكان اجازه گرفتن نبود يا مشكل بود، آيا مى  شود نشر و تكثير كرد؟

ج. خير، نمى شود.

سوء استفاده از كارت تلفن

1277. دادن كارت تلفن به شخصى كه مى  دانيم با تقلب به صورت مجانى از تلفن استفاده مى  كند، چه حكمى دارد؟

ج. جايز نيست.

تصرف در اموال بيت المال

1278. تصرفات جزيى در اموال بيت المال و ادارى چه حكمى دارد؟

ج. حرام و ضمان  آور است.

خيانت در امانت

1279. اگر از كسى امانتى بگيريم و آن را خراب كنيم، حكم آن چيست؟

ج. ضامن هستيد.

چگونگى پرداختن قرض بيت المال

1280. كسى كه به بيت المال مقروض است، چگونه و به چه كسى آن را بپردازد؟

ج. بايد به همان مراكز برگرداند و با عدم تمكّن، به حاكم شرع بدهد.

حكم عبور از مزارع كشاورزى

1281. عبور از ميان باغات و زمين هاى زراعتى كه نمى  دانيم صاحبشان رضايت دارد يا خير، چه حكمى دارد؟

ج. جايز نيست.

برنده شدن در مسابقات با تقلّب

1282. اگر كسى با تقلب در مسابقاتى برنده شود، آيا مى  تواند از جايزه  ى آن استفاده نمايد؟

ج. خير، نمى تواند.

اموال دزدى

1283. اگر فردى مالى را به كمك ديگران دزديده و اكنون بخواهد توبه كند، چگونه بايد برگرداند؟

ج. بايد آن را به صاحبش برگرداند و او را راضى كند، هر چند توضيح ندهد و اگر امكان دسترسى نيست، از طرف او صدقه بدهد.

انجام كار ديگران بر اثر روابط

1284. اگر كارمندى كار كسى را ـ بدون نوبت و به جهت اين كه چند روز ديگر خودش با او كار دارد ـ انجام دهد، آيا اشكالى دارد؟

ج. اگر سبب تضييع حقوق ديگران نباشد، اشكال ندارد.

اشياى متروكه و رها شده

1285. استفاده از چيزى كه صاحبش آن را رها كرده، چه حكمى دارد؟

ج. اگر كاملاً از آن اعراض كرده، جايز است.

بردن اموال بيت المال به منزل

1286. آيا بردن اموال بيت المال به خانه يا جاى ديگر ـ مثل خوابگاه ـ جايز است؟

ج. خير، جايز نيست.

فروش هديه

1287. آيا كتاب هايى را كه يك انتشارات به ما هديه داده است، مى  توانيم بفروشيم؟

ج. اگر شرطى در بين نبوده است، مانعى ندارد.

جا به جايى محل دانشگاه با فرد ديگر

1288. آيا جا به جايى محل دانشگاه با فرد ديگر با دريافت پول، جايز است؟

ج. اگر خلاف مقررات نباشد، اشكال ندارد.

خواندن روزنامه ديگرى

1289. اگر كسى از روزنامه  ى فرد ديگرى كه در رو به روى او قرار گرفته، بخواند، جايز است؟

ج. اشكال ندارد.

تقاص كردن حق ضايع شده

1290. اگر از كسى حقى ضايع شود، آيا شخصا مى  تواند تقاص كند؟

ج. تا ممكن است با مطالبه يا شكايت حقش را بگيرد، با معرضيّت مفسده، تقاص جايز نيست.

تصرف كردن حقى از بيت المال

1291. اگر احتمال بدهيم كه حقى از بيت المال يا حق النّاس را تصرف كرده  ايم، چه بايد بكنيم؟

ج. با احتمال اين مطلب، تكليفى نيست.

رعايت نكردن نوبت

1292. در بسيارى از مكان هاى شلوغ كه به كارها صفى و نوبتى رسيدگى مى  شود، مثل نانوايى  ها، بانك ها و... اگر فردى بدون رعايت حق و نوبت ديگران كار خود را مقدّم نمايد، شرعا عمل حرامى مرتكب شده است؟ اگر نانوا يا متصدّى آن امر بدون نوبت كار كسى را مقدم بنمايد، آيا او عمل حرامى مرتكب گرديده است؟

ج. تضييع حقوق شرعى ديگران به هر گونه  اى كه باشد، جايز نيست و ملازمه اى با نوبت ندارد.

دريافت دستمزد بيشتر از حق خود

1293. در دانشگاه مقدارى پول به حساب من ريخته شده كه بيشتر از دستمزد كارى است كه انجام داده  ام، وظيفه من در ازاى اين پول ها چيست؟

ج. اگر اشتباه شده، بايد اضافه  ى آن بازگردانده شود.

كشتن سگ نگهبان

1294. سگ گله يا باغى به عابرى حمله مى  كند و عابر در مقام دفاع از خود او را مى  كشد، آيا در اين صورت ضمانى بر عهده او است يا نه؟

ج. با انحصار و توقف دفاع بر قتل او، ضامن نيست.

دعواهاى كودكانه

1295. در دوران كودكى با بسيارى از كودكان و هم بازى  ها دعوا و شوخى مى  كرديم كه گاهى منجر به شكستن بينى، سر يا در رفتن انگشت و دست گرديده است، آيا اكنون نسبت به آن افراد ضامن هستم و در صورتى كه آنان را نمى  شناسم، چه بايد بكنم؟

ج. بله، ضامن هستيد و تا امكان دارد بايد آن ها را پيدا كنيد و اگر امكان دسترسى نبود، به مقدار ديه  ى آن ها با اجازه  ى حاكم شرع ردّ مظالم بدهيد، على الاحوط.

فحاشى

1296. آيا فحاشى به انسان هاى معمولى يا علما و بزرگان، حق اللّه  است يا حق النّاس؟

ج. هر دو است.

پاره كردن پوسترهاى تبليغاتى

1297. كسانى كه پوسترهاى انتخاباتى را به هر دليل پاره مى كنند يا روى پوسترهاى ديگران پوستر مى چسبانند، خواه قصد اهانت داشته باشند يا نه، آيا ضامن هستند؟

ج. موارد آن مختلف است.

گرفتن كرايه اضافى توسط تاكسى رانان

1298. تاكسى  هايى كه بيش از قيمت تعيين شده از مسافرين كرايه درخواست مى  كنند، اگر مسافر فقط قيمت تعيين شده را بپردازد، آيا نسبت به مازاد ضامن است؟

ج. بيش از اجرت المثل را ضامن نيست؛ مگر اين كه از اوّل اجرتى را معين كرده باشد و مسافر هم پذيرفته باشد.

هزينه سفر نيمه تمام

1299. اينجانب به قصد تشرّف به زيارت مرقد حضرت زينب با كاروانى به طرف مرز حركت كرديم ولى از مرز به علت مشكلات قانونى گذرنامه مرا بازگرداندند، آيا من كل هزينه را به رييس كاروان بدهكارم يا هزينه رفت و برگشت تا مرز را بدهكار مى  باشم؟

ج. بيش از مخارجى كه براى شما شده، بر ذمّه شما نيست.

پایان

منبع :مركز تنظيم و نشرآثارحضرت آيت الله بهجت (قدس سره)