نحوه باز خواست حق الناس در قیامت چگونه است؟

اثر : حجت الاسلام محمدرضا زائری

حق الناس سخت ترین حساب بشریت در روز قیامت خواهد بود !

حق الناس یعنی حساب و کتابی که در آن با مردم طرفیم. بدهی که به مردم داریم. حق الناس مصادیق مختلفی دارد. یکی از مصادیق حق الناس همسایگان می باشد که شاید از نظر ما خیلی پیش پاافتاده باشد. ما لازم نیست دنبال چیزهای عجیب و غریب در بحث حق الناس باشیم. اگر این سه شب احیا، مناجات کردیم و نماز خواندیم و اگر این روزهای ماه مبارک را روزه می گیریم، اثر این روزه و نماز باید در زندگی ما مشخص شود.

جمله ای از امام موسی صدر

ایشان می گویند: دین پیش از اینکه توشه ای برای آخرت ما باشد، والاترین وسیله برای زندگیست. اگر نماز و روزهء من زندگی امروزم را درست و اصلاح نکند و در رفتارم تأثیرگذار نباشد، معلوم نیست برای آخرتم هم خاصیتی داشته باشد. یک مثال عینی می زنم. اگر من نوعی در مجلس احیا دعا کردم، نماز خواندم و به درگاه خدا گریه کردم ولی در رانندگی مراعات مردم را نکنم، حتماً یک جای کار می لنگد. من از رانندگی مثال می زنم تا کسی فکر نکند می خواهیم راجع به حق الناس از چیزهای عجیب و غریب و آسمانی حرف بزنیم. نخیر. مسائل عجیب و غریب را رها کن و در زمین درست و صحیح زندگی کن.

این زبان حال دین است. دین آمده است که ما را برای زندگی روزمره اصلاح کند. اگر می خواهید در آسمان اتفاقی بیافتد باید از زمین شروع کنید! در ارتباط با همسایه، پدر و مادر، در رانندگی، در خرید و فروش باید مسائلی را رعایت کنیم. اگر نماز، نماز باشد در رانندگی من خودش را نشان می دهد. در حرف زدن من تأثیر می گذارد و من دیگر نمی توانم حرف زشت به زبان بیاورم. نمی توانم با دیگران با بی احترامی صحبت کنم. نمی توانم راحت غیبت کنم و تهمت بزنم. نماز و روزهء من باید در همسرداری و برخورد با پدر و مادر و در برخورد با همکاران و در رفتار من در جامعه، خودش را نشان دهد. آدم دین دار باید فرقی با آدم بی دین داشته باشد. ظواهر دینی که خیلی هم اهمیت دارند و گاهی بحث حلال و حرام خدا برای آن ها مطرح می شود، مقدمه اند برای اینکه من در دایرهء عمل درست رفتار کنم.

دین پیش از اینکه توشه ای برای آخرت ما باشد، والاترین وسیله برای زندگیست. اگر نماز و روزهء من زندگی امروزم را درست و اصلاح نکند و در رفتارم تأثیرگذار نباشد، معلوم نیست برای آخرتم هم خاصیتی داشته باشد

در روز قیامت حق الناس در حیطهء بخشش خداوند نیست. باید با خود شخص مسئله را حل کنیم. اگر ماشین کسی را خط انداختیم نمی توانیم از خدا بخواهیم که ببخشد. اگر کسی در خانهء وقفی نشسته است، باید پول آن را بپردازد. این شخص نمی تواند شب احیا گریه کند که خدایا ببخش.

افرادی نزد پیامبر (صلوات الله علیه) آمدند و گفتند: و قد قیل له ان فلانة تصوم النهار و تقوم الیل و هی سیئة الخُلق تُؤذی جیرانها بلسانها؛ پیامبر در جواب فرمودند: لا خیرَ فیها، هی من اهل النّار.گفتند فلان خانم هر روز روزه است و هر شب نماز می خواند در حالی که بداخلاق است و همسایگانش را با زبانش آزار می دهد. پیامبر فرمودند :خیری در او نیست. او از اهل جهنم است.

طرف نماز می خواند، بخواند، روزه می گیرد، بگیرد. حجاب جزء احکام قطعی است اما اگر کسی حجاب داشته باشد و دیگران را اذیت کند، این فرد اهل جهنم است. این حرف پیامبر است نه حرف من. در اینکه بی حجابی اشتباه و گناه است شکی نیست. اما این حرف صریح پیامبر است. دین آمده است که زندگی ما را درست کند. ظاهر دین مقدمه ای است برای حقیقت عمل. شاید شبهه ای پیش بیاید که در کل دنیا حق الناس های خیلی بزرگی انجام می شود که رفتار من با همسایه ام به عنوان حق الناس در آن ها اصلاً به چشم نمی آید.

فردای قیامت بازخواست می شویم!

در اینکه هر کسی به اندازهء مسئولیتی که بر عهده دارد، فردای قیامت بازخواست می شود شکی نیست. منتها منی که دو نفر کارمند زیر دستم کار می کنند باید با همان دو نفر خوب برخورد کنم و کسی که مدیر کل است جور دیگری مسئولیت دارد.

یکی از مشکلات ما در کشور این است که هر کسی تقصیر را به گردن دیگری می اندازد. من به اندازهء خودم باید درست عمل کنم. چکار به بقیه دارم؟ اگر من هم بد عمل کردم دقیقاً مثل کسی می شوم که به او بد و بیراه می گویم چون فلان حق را ضایع کرده است. من به اندازهء خودم فردای قیامت جوابگو هستم و کسی که مسئولیت بیشتری دارد به سهم خودش باید جوابگو باشد.

 در کتاب شریف میزان الحکمه فقط هشت صفحه در باب همسایه نوشته است که من سعی می کنم روایاتی از آن را فقط بخوانم. در روایتی از پیامبر (صلوات الله علیه) است که فرمودند: با همسایه ات درست رفتار کن تا مؤمن باشی. پیامبر (صلوات الله علیه) فرمودند: جبرئیل از طرفخدا آنقدر به من سفارش همسایه را کرد، که منتظر بودم بگوید همسایه از همسایه ارث می برد.

بالاتر از این در روایات آمده است:حُرمة الجار علی الإنسان کَحُرمة اُمّه،حرمت همسایه بر انسان، مثل حرمت مادر انسان است. من با همسایه ام چه برخوردی می کنم؟ گاهی من اصلاً همسایه ام را نمی شناسم.

همین مسئله که همسایه ها با هم ارتباطی ندارند از دیدگاه بعضی افراد نکتهء مثبت یک مجتمع مسکونی تلقی می شود. در روایت داریم اگر همسایه داری کنید رزقتان زیاد می شود. من اگر با همسایه بدرفتاری کنم کاسبی ام به مشکل برمی خورد. این خیلی عجیب است. می گوییم چرا مرگ های ناگهانی زیاد شده است. کمی فکر کنیم که این طرز برخورد ما با هم، شاید یکی از دلایل این گونه اتفاقات باشد. برخورد بد بچه با والدین، همسایه با همسایه و… همه در زندگی ما تأثیرگذارند. در روایت است که فرمودند: حُسن الجوار یُعمر الدیار و یزید فی الأعمار،همسایه داری نیکو، شهرها را آباد و عمرها را طولانی می کند.

امیرالمؤمنین (علیه السلام) در هنگام شهادت در وصیت خود فرمودند: الله لله فی جیرانکم فإنهم وصیة نبیّکم ما زال یوصی بهم حتی ظننا انه سیورثهم، در مورد همسایگان خود خوش رفتاری کنید، چرا که آنان مورد توصیه و سفارش پیامبر شما هستند. او همواره نسبت به همسایگان سفارش می فرمود تا آنجا که ما گمان بردیم به زودی سهمیه ای از ارث برایشان قرار خواهد داد.در روایت آمده است: ما تأکدت الحُرمَة بمثل المصاحبة و المُجاورة، یعنی هیچ چیز بیشتر از حرمت نگه داشتن هم نشین و همسایه حرمت ندارد.مرام دین در اینجا مشخص می شود. دین می گوید اگر با کسی دو ساعت یا چند روز همراه بودی، بر تو حرمت پیدا می کند و حق هر رفتاری را با او نداری.

منبع :سایت وبشاد