غزلیات

غزل شماره 27

آن خواجه را در کوی ما در گل فرورفتست پا      

                               با تو بگویم حال او برخوان اذا جاء القضا

جباروار و زفت او دامن کشان می رفت او          

                       تسخرکنان بر عاشقان بازیچه دیده عشق را

بس مرغ پران بر هوا از دام ها فرد و جدا           

                                    می آید از قبضه قضا بر پر او تیر بلا

ای خواجه سرمستک شدی بر عاشقان خنبک زدی

                        مست خداوندی خود کشتی گرفتی با خدا

بر آسمان ها برده سر وز سرنبشت او بی خبر           

                       همیان او پرسیم و زر گوشش پر از طال بقا

از بوسه ها بر دست او وز سجده ها بر پای او

                                وز لورکند شاعران وز دمدمه هر ژاژخا

باشد کرم را آفتی کان کبر آرد در فتی          

                          از وهم بیمارش کند در چاپلوسی هر گدا

بدهد درم ها در کرم او نافریدست آن درم            

                        از مال و ملک دیگری مردی کجا باشد سخا

فرعون و شدادی شده خیکی پر از بادی شده     

                         موری بده ماری شده وان مار گشته اژدها

عشق از سر قدوسیی همچون عصای موسیی  

                    کو اژدها را می خورد چون افکند موسی عصا

بر خواجه روی زمین بگشاد از گردون کمین         

                  تیری زدش کز زخم او همچون کمانی شد دوتا

در رو فتاد او آن زمان از ضربت زخم گران            

                     خرخرکنان چون صرعیان در غرغره مرگ و فنا

رسوا شده عریان شده دشمن بر او گریان شده  

                      خویشان او نوحه کنان بر وی چو اصحاب عزا

فرعون و نمرودی بده انی انا الله می زده           

                               اشکسته گردن آمده در یارب و در ربنا

او زعفرانی کرده رو زخمی نه بر اندام او          

                         جز غمزه غمازه ای شکرلبی شیرین لقا

تیرش عجبتر یا کمان چشمش تهیتر یا دهان      

                            او بی وفاتر یا جهان او محتجبتر یا هما

اکنون بگویم سر جان در امتحان عاشقان         

                    از قفل و زنجیر نهان هین گوش ها را برگشا

کی برگشایی گوش را کو گوش مر مدهوش را    

                    مخلص نباشد هوش را جز یفعل الله ما یشا

این خواجه باخرخشه شد پرشکسته چون پشه  

                     نالان ز عشق عایشه کابیض عینی من بکا

انا هلکنا بعدکم یا ویلنا من بعدکم        

                             مقت الحیوه فقدکم عودوا الینا بالرضا

العقل فیکم مرتهن هل من صدا یشفی الحزن     

                  و القلب منکم ممتحن فی وسط نیران النوی

ای خواجه با دست و پا پایت شکستست از قضا   

                    دل ها شکستی تو بسی بر پای تو آمد جزا

این از عنایت ها شمر کز کوی عشق آمد ضرر     

                    عشق مجازی را گذر بر عشق حقست انتها

غازی به دست پور خود شمشیر چوبین می دهد 

                       تا او در آن استا شود شمشیر گیرد در غزا

عشقی که بر انسان بود شمشیر چوبین آن بود  

                       آن عشق با رحمان شود چون آخر آید ابتلا

عشق زلیخا ابتدا بر یوسف آمد سال ها          

                  شد آخر آن عشق خدا می کرد بر یوسف قفا

بگریخت او یوسف پیش زد دست در پیراهنش    

                         بدریده شد از جذب او برعکس حال ابتدا

گفتش قصاص پیرهن بردم ز تو امروز من          

                      گفتا بسی زین ها کند تقلیب عشق کبریا

مطلوب را طالب کند مغلوب را غالب کند             

                   ای بس دعاگو را که حق کرد از کرم قبله دعا

باریک شد این جا سخن دم می نگنجد در دهن   

                     من مغلطه خواهم زدن این جا روا باشد دغا

او می زند من کیستم من صورتم خاکیستم         

                            رمال بر خاکی زند نقش صوابی یا خطا

این را رها کن خواجه را بنگر که می گوید مرا      

                    عشق آتش اندر ریش زد ما را رها کردی چرا

ای خواجه صاحب قدم گر رفتم اینک آمدم        

                           تا من در این آخرزمان حال تو گویم برملا

آخر چه گوید غره ای جز ز آفتابی ذره ای       

                      از بحر قلزم قطره ای زین بی نهایت ماجرا

چون قطره ای بنمایدت باقیش معلوم آیدت     

                          ز انبار کف گندمی عرضه کنند اندر شرا

کفی چو دیدی باقیش نادیده خود می دانیش     

                   دانیش و دانی چون شود چون بازگردد ز آسیا

هستی تو انبار کهن دستی در این انبار کن     

                       بنگر چگونه گندمی وانگه به طاحون بر هلا

هست آن جهان چون آسیا هست آن جهان چون خرمنی

                   آن جا همین خواهی بدن گر گندمی گر لوبیا

رو ترک این گو ای مصر آن خواجه را بین منتظر     

                        کو نیم کاره می کند تعجیل می گوید صلا

ای خواجه تو چونی بگو خسته در این پرفتنه کو    

                      در خاک و خون افتاده ای بیچاره وار و مبتلا

گفت الغیاث ای مسلمین دل ها نگهدارید هین     

                 شد ریخته خود خون من تا این نباشد بر شما

من عاشقان را در تبش بسیار کردم سرزنش      

                         با سینه پرغل و غش بسیار گفتم ناسزا

ویل لکل همزه بهر زبان بد بود هماز را         

                                           لماز را جز چاشنی نبود دوا

کی آن دهان مردم است سوراخ مار و کژدم است

                          کهگل در آن سوراخ زن کزدم منه بر اقربا

در عشق ترک کام کن ترک حبوب و دام کن        

                       مر سنگ را زر نام کن شکر لقب نه بر جفا

منبع : دیوان شمس تبریزی