خیانت در امانت  از مصادیق حق الناس 

امانت داری 

امانت سرمایه اصلی جامعه انسانی و سبب پیوند مردم با یکدیگر و نظم معاش و معاد آن‌هاست، در حالی که خیانت، آتش سوزانی است که همه پیوندها را از میان می‌برد، و سبب هرج و مرج جامعه و فقر و ضعف و بدبختی است. امانت از صفاتی است که هم در رابطه با خلق با خالق و هم انسان‌ها نسبت به یکدیگر و هم انسان نسبت به خودش و هم نسبت به محیط زیست او صادق است. کتاب‌های آسمانی و آیین‌های الهی امانت‌های خدا در نزد مردم است   .

نعمت‌های معنوی و مادی که خداوند در جسم و جان انسان آفریده همه امانت‌های او هستند. اموال و ثروت‌های مردم و پست ها و مقامهای اجتماعی، امانتهایی است که مردم، مأمور به حفظ آن‌ها هستند. با توجه به وسعت مفهوم امانت و خیانت و گسترش دامنه‌ی آن در ابعاد مختلف، اهمیت این فضیلت بیش از پیش آشکار می‌شود. در قرآن کریم جزء اوصاف برجسته مومنین آمده: «وَ الَّذینَ هُمْ لِأَماناتِهِمْ وَ عَهْدِهِمْ راعُون» (مؤمنون، آیه 8.) آن‌ها که امانت‌ها و عهد خود را رعایت می‌کنند. «انَّ اللَّهَ یَأْمُرُکُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الْأَماناتِ إِلی أَهْلِها» (نساء، آیه 58.)؛ خداوند به شما فرمان می‌دهد که امانت ‌ها را به صاحبانش بدهید.

مهم‌ترین وآشکارترین اثر امانت، مسأله اعتماد است. می‌دانیم که در زندگی اجتماعی انسان، کار، تعاون و همکاری، برای مبارزه با مشکلات و بهره گیری هرچه بیشتر از مواهب حیات است، مسأله اعتماد نقش اصلی را ایفا می‌کند؛ چراکه اگر اعتماد متقابل نباشد، جامعه‌ی بشری به جهنم سوزانی تبدیل می‌شود که همه از یکدیگر وحشت دارند و به جای این که نیروها در جهت سازندگی به کار بیفتند، در جهت پیشگیری از این وحشت به کار گرفته خواهد شد.

به تعبیر دیگر جامعه انسانی بدون اعتماد متقابل، همه چیز خود را از دست می‌دهد، هرچند همه امکانات را در اختیار داشته باشد، و به عکس با داشتن اعتماد متقابل، همه چیز دارد، هر چند به ظاهر فاقد امکانات باشد. پایه و اساس این اعتماد دو چیز است:

 1- امانت 2- صداقت (حق الناس، حیدری نراقی، علی محمد، ص 129 با کمی تغییر.).

 قال لقمان: «یَا بُنَیَّ أَدِّ الْأَمَانَةَ تَسْلَمْ لَکَ دُنْیَاکَ وَ آخِرَتُکَ وَ کُنْ أَمِیناً تَکُنْ غَنِیّا» (معانی الأخبار، النص، ص 254.)؛ لقمان به پسرش وصیت می‌کند: پسرم! امانت را ادا کن تا دنیا وآخرت تو سالم باشد، و امین باش تا غنی شوی.

حضرت علی (ع) فرمودند: «وَ الْأَمَانَةُ تَجُرُّ الرِّزْقَ وَ الْخِیَانَةُ تَجُرُّ الْفَقْر» (تحف العقول، ص 221.)؛ امانت داری رزق و روزی می‌آورد و خیانت مایه فقر است.

حضرت رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: «أَرْبَعٌ لَا تَدْخُلُ بَیْتاً وَاحِدَةٌ مِنْهُنَّ إِلَّا خَرِبَ وَ لَمْ یُعْمَرْ بِالْبَرَکَةِ الْخِیَانَةُ وَ السَّرِقَةُ وَ شُرْبُ الْخَمْرِ وَ الزِّنَاء» (امالی، ص 398. )؛ چهار چیز است که اگر یکی از آن‌ها در خانه ای وارد شود، ویران می‌گردد و هرگز برکات الهی، آن را آباد نخواهد کرد؛ خیانت، دزدی، شرب خمر، زنا.

نیز بدیهی است جامعه ای که یکی از این چهار چیز یا همه آن‌ها در آن وارد شود مشمول همین حکم است؛ ویران می‌گردد و از برکت خالی می‌شود. این نکته نیز قابل دقت است همان گونه که امانت داران باید در امانت خیانت نکنند، امانت گذاران نیز باید به هوش باشند که امانت خویش را به دست چه کسی می سپرند؛ اگر امانتش را در انسان بد سابقه ای بسپرد و او در امانت خیانت کند، باید خویشتن را ملامت کند.

رسول خدا(صلی الله علیه وآله ) فرمودند «مَنِ ائْتَمَنَ غَیْرَ أَمِینٍ، فَلَیْسَ لَهُ عَلَی اللَّهِ ضَمَانٌ، لِأَنَّهُ قَدْ نَهَاهُ أَنْ یَأْتَمِنَه». (وسائل الشیعة، ج ‏19، ص 85.) کسی که امانت خویش را به غیر امین بسپارد خدا ضامن حفظ آن نیست زیرا خدا او را از سپردن امانت به چنین کسی نهی کرده است. امام باقر (علیه السلام) فرمودند: «من ائْتَمَنَ غَیْرَ مُؤْمِنٍ فَلَا حُجَّةَ لَهُ عَلَی اللَّهِ عَزَّ وَ جَل» (وسائل الشیعة، ج ‏19، ص 88.)؛ کسی که فرد غیر امین را امین بشمرد و امانتش را به او بسپارد، مال خود را ضایع کرده و حجتی در برابر پروردگار ندارد.

منبع : http://salat.irib.ir/reader.htm.php?read=note&id=334