رد مظالم و حق الناس

حجت الاسلام والمسلمین دکتر رفیعی

حقوقی که به گردن انسان است به چند صورت است . بخشی حق الهی است ، چون وقتی ما بحث توبه را مطرح می کنیم کسی که استغفار کند ، توبه کند و شب قدر را احیاء بگیرد ، زیارت امام رضا (ع) برود یا فلان دعا را بخواند، خداوند گناهان گذشته و آینده ی  او را می بخشد . و در بعضی روایات گفته شده که چند هزار گناه بخشیده می شود . بعضی ها می گویند خوب شد با این وضع گناهی باقی نمی ماند . اینگونه روایات را باید در کنار هم دید . بخشی از حقوقی که به گردن انسان است قضا نیاز دارد و طبیعتاً با استغفار این حقوق جبران نمی شود .

 مانند کسی که سی سال نماز نخوانده است که باید قضا کند ، البته نمی گوییم یک مرتبه بلکه کم کم شروع کند . مثلاً کسی می گوید من از 50 سالگی با دین آشنا شده و نماز را شروع کردم این 30 یا 35 سال گذشته را باید یواش یواش یک نماز صبح و یک نماز ظهر و غیره را بخواند. و یا قصد آن را داشته باشد بعد هم اگر مرگ اجازه نداد در وصیت نامه خود بنویسد از اصل مال ایشان که جزء ارث نیست خارج شود و این نمازها خوانده شود . اگر کسی حج به گردن او باشد و با فرض استطاعت نرود به شرط اینکه همه شرایط آماده بوده و غیره ، در حدیث داریم به فردی که در حال جان دادن است می گویند : تو مسلمان نمی میری انتخاب کن یا یهودی بمیری یا نصرانی .

 و این نکاتی است که به هر حال ترک حج بدنبال دارد و هر کس استطاعت داشته باشد حج وظیفه ی او بوده . یا کسی که روزه خورده است ، بیمار نبوده و توان هم داشته است و بدون هیچ عذری آن را ترک کرده خوب حالا این اگر عمدی بوده یک حکم دارد و اگر سهوی بوده یک حکم دیگر .

 بخش دوم حق الناس است ، حق افرادی که طرف را می شناسند ، مثلاً بنده از شما پولی را قرض کردم ممکن است به این دلیل که شما فراموش کرده اید من آن را به شما ندهم ، شما هم برائت اعلام نکرده اید خوب این حق الناس است و وظیفه من است آن را پرداخت کنم ، حق الناس مالی را عرض می کنم . الان بعضی ها ورشکست می شوند یکی از دلایل ورشکستی آنها نیز همین است که بدهی های آنها را مردم نمی دهند . شخص زندان می رود و سالها می گذرد البته یک عده خیّر پیدا می شوند و بالاخره او را آزاد می کنند ولی شخص بدهکار پول او را نمی دهد .

 در حق الناسیکه فرد را می شناسید باید پول او را پرداخت کنید . اما در حق الناسیکه مربوط به آبرو است گفتیم به شخص نگویند اما جبران کنید. ، شما پشت سر کسی غیبت کرده اید حالا از او تعریف کنید ، مذمت کرده اید تهمت زده اید حالا به یک صورتی خود شما کاری کنید  . زمینه ی آن را از بین ببرید و طلب مغفرت کنید . رد مظالم مال آن جایی است که من نمی دانم چه چیزهایی است مثلاً به کاسبی بدهی کوچکی دارم اما از یاد برده ام .

یک زمانی امکان دارد اینجور موارد پیش آمده باشد که به اینها رد مظالم می گویند که انسان طرف را نمی شناسد و حدسی است . آقایانی  که الان به مکه می روند به همین خاطر باید مبلغی حدود ده هزار یا سی هزار تومان به فقیر بدهند. خوب چیزی که مسلم است نه اقل دارد نه اکثر، من واقعاً نمی دانم یک مبلغی را بدهند خود ایشان می دانند و کرم ایشان .

منبع : برنامه سمت خدا – شبکه 3 سیما