انسان از مرگ تا برزخ 

نعمت اله صالحى حاجى آبادى

( قسمت یکصد و بیست دو )

فصل پانزدهم : بهشت و جهنم برزخى    

بهشت برزخى وادى السلام است    

انسان مايل است بداند بهشت برزخى كه از آن تعبير به بهشت دنيا شده كجا و در چه نقطه از زمين واقع شده است و انسان چه موقع داخل آن مى شود؟ 

بعد از آن كه روح از عذاب و ثواب قبر فارغ شد و از عهده سئوال نكير و منكر بيرون آمد، در قالبى داخل مى شود كه مانند همين بدن است . ولى لطيف تر و سبك تر، به طورى كه مى توان با آن پرواز كرد و مسافت های دور را با كمترين زمان طى نمود و از همه جا اطلاع پيدا كرد. 

وقتى روح در قالب مثالى قرار گرفت ، به عالم ارواح ملحق مى گردد. اگر از مؤ منان باشد به ((وادى السلام )) كه همان بهشت دنيايى است پرواز مى كند. ارواح مؤ منان كلا در آن جا جمع و در ناز و نعمت اند. هر چيزى كه در بهشت آخرتى موجود است نمونه اى از آن در بهشت برزخى موجود مى باشد. در آن جا، انواع ميوه ها و نهرها، آبها و شرابها، غلامان و خادمان ، زنان زيبا و حورالعين ، انواع زينت و زيورها، باغ ها و بوستان ها، كاخ ‌ها و منزل ها تخت ها و فرش ها و پرده هاى استبرق و ابريشمى و هر چيزى كه تصور شود در آن جا موجود است . 

وقتى ارواح مؤ منان به آن جا داخل مى شوند، از ميوه هاى رنگارنگ مى خورند، از آبها و چشمه هاى عسل ، از شير و شراب و كوثر و سلسبيل مى آشامند، با زنان زيباى بهشتى و حورالعين ازدواج مى كنند و در كاخ ‌ها و منزل هاى بهشت قرار مى گيرند، غلامان و خادمان آنان را خدمت مى كنند، از حله ها و زيورهاى بهشتى مى پوشند، تاج هاى بهشتى بر سر مى گذارند، حلقه حلقه دور هم مى نشينند و حكايت نفس مى كنند و به ديدن يك ديگر مى روند مانند وقتى كه در دنيا بودند، عيش مى كنند و لذت مى برند.

فرقى كه بهشت برزخى با عالم دنيا دارد، اين است كه در آن جا تكليف عبادت و بندگى از انسان برداشته مى شود، سختى و مشكلات وجود ندارد، كسالت و خستگى انسان از بين مى رود، پيرى و ناتوانى جاى خود را به جوانى و قدرت تبديل مى كند، دردسر و درد اعضاء و جوارح نمى باشد، كمبود و جيره بندى مواد غذايى به چشم نمى خورد، شكايت از كسى نمى شود، ظلم و ستم ، حق كشى و ضايع كردن حق ديگران معنى ندارد، از خوردن و آشاميدن خسته نمى شوند، از كيف كردن و لذت بردن بى حال نمى گردند، از زياد خوردن و زياد آشاميدن شكمشان پر نمى شود، از زيادى رفت و آمد خسته نمى گردند، از كمبود وسايل زندگى و پذيرايى ناله و فرياد نمى كنند.

به خلاف عالم دنيا كه تمام دردها و رنج ها، ناراحتى ها و ظلم و ستم و كمبودها به حد اعلاى خود رسيده و همه را از پاى در آورده و زندگى مردم دنيا را به جهنمى تبديل كرده است .

جهنم برزخى    

اما آياتى كه دلالت بر جهنم و عذاب قبر و برزخ دارد از اين قراراند.

خداوند درباره به قوم نوح و عذاب دنيايى و آخرتى آن ها مى فرمايد:

قوم نوح به واسطه گناهانشان ((غرق شدند و آنها را بدون فاصله داخل آتش كردند، و يارانى جز خدا نيافتند كه در برابر خشم او از آنها دفاع كند.(401)))

آيه مى فرمايد: قوم نوح بعد از غرق شدن ، بلافاصله داخل آتش شدند و اين آتش همان جهنم برزخى است ؛ چرا كه طبق گواهى آيات ، گروهى بعد از مرگ در عالم برزخ مجازات مى شوند. 

پس آن قوم را غرق كرده ((الله ))

ز فرط گناه و خطا و تباه 

به برزخ فتادند در بطن نار(402)

نيابند يارى به جز كردگار 

در پايان آياتى كه درباره نجات مومن آل فرعون و عذاب فرعونيان نازل شده است . مى فرمايد: ((عذاب هاى شديدى بر آل فرعون نازل گرديد.))مجازات دردناك آن ها همان آتش است كه هر صبح و شام بر آن ها عرضه مى شود و روزى كه قيامت بر پا گردد دستور مى دهد آل فرعون را در شديدترين عذاب وارد كنند.  (403)

آيه مى فرمايد: آن ها صبح و شام بر آتش عرضه مى شوند. اما در قيامت آن ها را وارد شديدترين عذاب مى كنند اين به خوبى دلالت دارد كه عذاب اول ، عذاب برزخى است كه بعد از اين عالم و قبل از قيام قيامت است ؛ به دنبال آن مى فرمايد: روز قيامت آل فرعون را در شديدترين عذاب قرار مى دهند.

نمودند خود قصد آزار او 

خدايش نگه داشت از آن عدو(404)

به فرعونيا آن گه آمد عذاب 

چسان سخت بود آن عتاب و عقاب 

كنون نار برزخ همه صبح و شام 

بر آنان همى عرض گردد مدام 

چون وقت قيامت بيايد فرا(405)

خطاب آيد انسان ز يكتا خدا 

كه فرعونيان را به روز حساب 

چشانيدشان خود اشد عذاب 

امام صادق عليه السلام در اين باره فرموده : عذاب صبح و شام قبل از روز قيامت است ؛ زيرا آتش قيامت صبح و شام ندارد. سپس فرمود: اگر آنها در قيامت ، تنها صبح و شام در آتش دوزخ عذاب شوند در ميان اين دو ئقت بايد سعادت مند باشند در حالى كه چنين نيست . اين عذاب مربوط به برزخ است كه پيش از قيامت بر آنان عرضه مى شود، آيا سخن خدا را (بعد از اين جمله ) نشنيده اى كه مى فرمايد: ((هنگامى كه قيامت بر پا شود فرمان داده مى شود، آل فرعون را در اشد عذاب وارد كنيد.))(406)

در اين حديث امام مى فرمايد: آتش دوزخ جاودانه است و صبح و شام ندارد، آن چه كه مجازاتش صبح و شام دارد عالم برزخ است . 

در حديثى از پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله و سلم وارد شده است كه : هنگامى كه يكى از شما از دنيا مى رود جايگاه او را هر صبح و شام به او نشان مى دهند، اگر بهشتى باشد جايگاهش را در بهشت و اگر دوزخى باشد جايگاهى را در آتش ، به او نشان مى دهند و مى گويند: اين جايگاه تو در روز قيامت است . 

از آيات و روايات گذشته معلوم شد: براى انسان بهشت و جهنم برزخى موجود است و اين ها غير از بهشت و جهنم قيامتى است و پس از آن كه برزخ سپرى گرديد و در صور دميده شد، آن وقت انسان به بهشت يا جهنم قيامتى داخل مى شوند و جاودانه در آن جا مى ماند.

جهنم برزخى شخصى را سوزاند   

جهنم برزخى نه تنها كسانى را كه از دنيا رفته اند مى سوزاند بلكه آتش آن در همين دنيا كسانى را هم سوزانده است كه مردم بعضى از آنها را با چشم خو ديده و مشاهده كرده اند. از جمله

يكى از بزرگان نقل مى كند: در قريه و محل ما مسجدى وجود دارد و متولى آن ، شخصى به نام ((محمد بن اذينه )) است . اين آقا، هم متولى مسجد و هم استاد و مدرس است . هر روز در وقت معينى به مسجد مى آمد و به شاگردان خود درس مى داد.

روزى شاگردان هر چه منتظر شدند استاد نيامد. كسى را به دنبالش ‍ فرستادند و از احوالش سئوال كردند؟ در جواب گفتند: شيخ در اثر مريض ‍ و ناراحتى بسترى شده است .

مى گويد: همه برخاستيم و به عبادتش رفتيم ، ديديم كه در رختخواب افتاده و قطيفه اى سرتاپايش را پوشانده است و ناله مى كند. دائما فرياد مى زند و مى گويد: سوختم ، وقتى احوالش را پرسيديم . گفت : سرتاپايم مى سوزد مگر ران هاى پاهايم . پرسيدم چطور شده است كه بدنت مى سوزد؟

گفت : شب گذشته خوابيده بودم ، در عالم خواب ديدم قيامت برپا شده است ، جهنم را آوردند و پل صراط را روى آن گذاشتند تا مردم از روى آن عبور كنند و به سور بهشت روند. من هم از جمله كسانى بودم كه بايد از روى پل رد شوم .

حركت كردم ، اما هر چه به جلو رفتم سخت تر و زير پايم باريك تر مى شد و باريكى آن به اندازه مويى رسيده بود. در اين بين ديدم زير پايم آتش ‍ بسيار شعله ور است و مانند تكه هاى كوه موج مى زند. نزديك بود در آتش ‍ جهنم سقوط كنم اما با پاى خود، خود را نگاه داشتم . بالاخره كار به جايى رسيد كه در جهنم افتادم .

شراره آتش چنان مرا به پايين مى كشانيد كه ديگر چيزى را نمى ديدم ، وحشت و حيرت سر تا پاى مرا گرفته بود، هر چه دست به اين طرف و آن طرف مى زدم به جايى نمى رسيد و فرياد رسى هم در آن جا نبود.

ناگاه به من الهام شد. مگر نه اين است كه على بن ابى طالب عليه السلام فرياد رس همه مى باشد. بى اختيار فرياد زدم و گفتم : يا على !

تا اين جمله را بر دل و زبانم گذراندم ، نور على عليه السلام را بالا سر خود احساس كردم . وقتى سر خود را بالا نمودم ، ديدم آن حضرت روى پل صراط ايستاده است . فرمود: دست خود را به من بده . دستم را دراز كردم . وقتى حضرت على عليه السلام دست خود را دراز كرد آتش كنار رفت . من را از وسط آتش گرفت و بالا آورد و دست خود را روى رانهايم كشيد از ترس و وحشت از خواب بيدار شدم . متوجه گرديدم كه تمام بدنم مى سوزد جز همان جايى كه على دست كشيده بود.

وقتى آن عالم قطيفه را عقب زد ديديم فقط قسمتهايى از رانش سالم است و بقيه بدنش مجروح و تاول زده بود. مدت سه ماه معالجه مى كرد تا سالم شد. هر وقت در مجلسى از او سئوال مى كردند و ايشان ماجرا را شرح مى داد از هول و وحشت ، ناراحت مى شد و تب مى كرد.(407)

 پى‏نوشت‏ها :

401-نوح ، آيه 25.

402-دل آتش ، وسط آتش .

403-مؤ من ، آيه 45- 46.

404-دشمن .

405-فرا رسيد، قيامت بر پا شد.

406-بحار، ج 6، 284.

407-برزخ دستغيب ، نقل از مسندرك الوسائل ، حاجى نورى .

(ادامه دارد )

منبع : http://vccans.ir/libraray/Ketabkhaneh/ketaabkhaaneh/marg_barzakh/marg_barzakh_saalehi-haajiaabaadi