حقیقت عبودیت و قبولی عبادت

حجت الاسلام دکتر رفیعی

(قسمت اول ) 

درباره قبولی عبادت صحبت کنید .  

در بحث عبادت ، شرایط صحت عبادت را داریم . مثلا لباس انسان نباید غصبی باشد . شما اگر تعمداً نخ غصبی به لباستان داشته باشید ، نمازتان صحیح نیست . لباس نباید نجس باشد . اگر شما یک نماز با حالی هم با آن بخوانید ، باز هم نمازتان صحیح نیست . اگر شما نماز خوبی هم خواندید و بعد فهمیدید وضوء نداشته اید ، نمازتان صحیح نیست . بعضی مواقع به تعابیری در روایاتمان برخورد می کنیم که فقها روی آن فتوی نداده اند .

 حضرت علی (ع) می فرماید : این قدر که به قبولی عمل اهمیت میدهید بیش از چیزی باشد که به خود عمل میدهید . ببینید چه چیزی این عمل را مقبول می کند . در روایت داریم : فلان ویژگی باعث میشود که نماز قبول نباشد . فلان ویژگی باعث میشود که نماز انسان چهل روزبالا نرود . یعنی صحیح نیست و این نماز هم قضا ندارد . غیبتی کرده اید که مانع از قبولی این نماز و گرفتن نمره بیست و یا هفده در این عبادت شده است .

 شرایط قبولی عمل را میتوانیم به چند دسته تقسیم کنیم . گاهی موارد ایجابی و سلبی باعث میشود نماز مورد قبول واقع نشود . یکی مسائل اعتقادی است . بعضی از مسائل اعتقادی باعث میشود نماز قبول نشود . در قرآن داریم : مساجد را کسانی تعمیر می کنند که ایمان به خدا و قیامت دارند . مثلا فردی که مسلمان نیست ، پولی برای ساخت مسجد میدهد و اعتقادی هم ندارد . رسول خدا برای جنگ بدر که اولین جنگ بود می رفت . مسلمانان در ضعف بودند و تعدادشان کم بودند و مسلمانان پیاده بودند و با چوبدستی می جنگیدند . پیامبر دو سوار را دید که سلاح داشتند . گفتند : ما مشرک هستیم و جنگجوی آزاد هستیم و هرکس به ما پول بدهد ، برای او می جنگیم . اگر شما پیروز شدید به ما غنیمت بدهید و اگر شکست خوردید که هیچی . رسول خدا گفت : من برای جنگی که برای خدا می کنم از دو بی خدا کمک نمیگیرم . اگر میخواهید ، مسلمان بشوید که یکی از آنها مسلمان شد و دیگری رفت .

یکی از شرایط قبولی عمل ، ایمان است . شبیه نیت است ولی کمی فرق میکند . شرط دوم مسائل اخلاقی است . یکسری کارهای ضد اخلاقی و نادرست عمل انسان را از بین می برد . اگر کسی غیبت کند نمازش حبط میشود یا کسی که در ماه رمضان غیبت می کند ، روزه اش باطل نمیشود ولی ثواب روزه اش کم میشود . ولی باطل نیست چون از مبطلات روزه ، غیبت نیست .

خانمی پیش رسول خدا آمد و گفت دخترم روزه است و می خواهد افطار کند ، آیا وقت افطار شده است ؟ پیامبر فرمود : روزه نیست . گفت : چرا خودم دیده ام که روزه است . پیامبر فرمودند : در گوشه دهانش تکه های گوشت است و غیبت کسی را کرده است و دیدند درست است . البته این قدرت تصرف پیامبر است که باطنی را ظاهر میکند . نمی خواست بگوید که از نظر شرعی روزه تو صحیح نیست. میخواست بگوید : قبول نیست .

در روایت داریم : اگر کسی با زبانش دیگران را آزار بدهد ، عملش قبول نمی شود . در قرآن داریم : خدا عمل را از انسان با تقوی قبول میکند . فردی دزدی می کرد و انفاق میکرد و به امام صادق (ع) گفت : من که انفاق میکنم عملم ده برابر می شود . پس من نُه ثواب از خدا طلبکار هستم . فرمودند : تو در تصرف مشکل داری . مال تو قابل انفاق نیست . عملی ده برابر میشود که از راه حلال باشد . فرض کنید فردی پول قلابی را حرم بیندازد ، این قابلیت نذر و انداختن در حرم را ندارد . قابلیت خیلی مهم است. در روایت داریم : انسان وقتی کاری را انجام میدهد ، باید به ریشه و صالح بودن عمل هم توجه داشته باشد .

شرط سوم شرط بحث اجتماعی است . در روایت داریم : بپرهیز از قهر کردن با مردم . عمل با هجران پذیرفته نیست . حالا من با برادرم قهر هستم ولی این قهر جنبه اعتقادی دارد . در اینجا داستان فرق میکند . پس این روایت برای جایی است که جنبه اعتقادی در بین نباشد . فردی با امام کاظم (ع) همراه بودند و وقتی خواستند غلامشان را صدا بزنند ، یک فحشی دادند . امام فرمودند : من دیگر با تو کاری ندارم و قطع رابطه می کنم مگر اینکه توبه کنی و استغفار کنی و عوض بشوی .

عمل از مومن قبول نمیشود اگر سوء ظن به مردم داشته باشید . بد خلقی عمل را خراب میکند مثل باطل شدن عسل توسط سرکه . یکی دیگر شرایط اقتصادی در عمل است . امام رضا (ع) : هرکس نماز بخواند و زکات ندهد ، عملش قبول نیست . پرسیدند چرا ؟ فرمودند : خدا هر جا فرموده نماز بعد گفته زکات . کسی خمس نمی دهد و اعتقادی هم ندارد . اگر اعتقاد ندارد که مسئله ضروری است و اگر عمل نمیکند خوب می خواهد حج برود . حج بدون خمس ، درست نیست . در روایت داریم : کسی که زن دارد و همسرش را آزار می دهد ، عبادتش قبول نیست . ما برای عمل مطلوب یک شرایط مطلوب داریم . به یک محصل می گویند : این مسئله را حل کن و ایشان در یک کاغذ چرک نویس این کار را میکند و این قبول است ولی یک موقع در یک دفتر تمیز و مرتب آنرا می نویسد و حل میکند ، این مقبول تر است . داریم : بعد از نماز تسبیحات بگویید . این ها ثواب را زیادتر می کند .

( ادامه دارد )

منبع :  http://ch3.iribtv.ir/index.php?option=com_content&task=view&id=336&Itemid=464