آيا به آبي که مي‏نوشيد انديشيده‏ايد؟!

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ

أَ فَرَأَيْتُمُ الْماءَ الَّذِي تَشْرَبُونَ * أَ أَنْتُمْ أَنْزَلُْتمُوهُ مِنَ الْمُزْنِ أَمْ نَحْنُ الْمُنْزِلُونَ * لَوْ نَشاءُ جَعَلْناهُ أُجاجاً فَلَوْ لا تَشْکُرُونَ *

به نام خداوندبخشنده بخشايشگر 

آيا به آبي که مي‏نوشيد انديشيده‏ايد؟!*  آيا شما آن را از ابر نازل کرده‏ايد يا ما نازل مي‏کنيم؟! * هرگاه بخواهيم، اين آب گوارا را تلخ و شور قرار مي‏دهيم؛ پس چرا شکر نمي‏کنيد؟!

« سوره الواقعه آیات 68 تا 70 »

تفسیر نمونه :

آيا به آبي که مي‏نوشيد انديشيده‏ايد؟

تفسير:

اين آب و آتش از کيست؟

در اين آيات اشاره به ششمين و هفتمين دليل معاد، در اين بخش از آيات سوره‏ي واقعه مي‏کند که بيانگر قدرت خداوند بر همه چيز و بر احياي مردگان است.

نخست مي‏فرمايد: «آيا به آبي که مي‏نوشيد انديشيده‏ايد»؟ (أفرأيتم الماء الذي تشربون).

آيا شما آن را از ابر نازل مي‏کنيد؟ يا ما نازل مي‏کنيم؟

«آيا شما آنرا از ابر نازل مي‏کنيد؟ يا ما نازل مي‏کنيم»؟ (ءأنتم انزلتموه من المزن ام نحن المنزلون).

«مزن» (بر وزن حزن) آنگونه که «راغب» در «مفردات» مي‏گويد: به معني «ابرهاي روشن» است، و بعضي آنرا به «ابرهاي باران‏زا» تفسير کرده‏اند.

اين آيات وجدان انسان ها را در برابر يک سلسله سؤالها قرار مي‏دهد و از آنها اقرار مي‏گيرد، و در واقع مي‏گويد:

آيا درباره‏ي اين آبي که مايه‏ي حيات شما است و پيوسته آنرا مي‏نوشيد هرگز فکر کرده‏ايد؟

چه کسي به آفتاب فرمان مي‏دهد بر صفحه‏ي اقيانوسها بتابد، و از ميان آبهاي شور و تلخ تنها ذرات آب خالص و شيرين و پاک از هرگونه آلودگي را جدا ساخته، و به صورت بخار به آسمان بفرستد؟

چه کسي به اين بخارات دستور مي‏دهد دست به دست هم دهند و فشرده شوند، و قطعات ابرهاي باران‏زا را تشکيل دهند؟

چه کسي دستور حرکت به بادها و جابجا کردن قطعات ابرها و فرستادن آنها را بر فراز زمينهاي خشک و مرده مي‏دهد؟

چه کسي به طبقات بالاي هوا اين خاصيت را بخشيده که به هنگام سرد شدن توانائي جذب بخار را از دست دهد، و در نتيجه بخارات موجود به صورت قطرات باران، نرم و ملايم، آهسته و پي‏درپي، بر زمينها فرود آيند؟

اگر يکسال خورشيد اعتصاب کند، بادها از حرکت بايستند، قطعات بالاي جو بخارات را مصرانه در خود نگهدارند، و آسمان بر زمين بخيل گردد، آنچنان که زرع و نخيل لب تر نکنند، همه شما از تشنگي هلاک مي‏شويد، و حيوانات و باغها و زراعتهاي شما مي‏خشکد.

کسي که اين قدرت را دارد که با وسايلي اينچنين ساده آنچنان برکاتي براي شما فراهم سازد، آيا قادر بر احياي مردگان نيست؟

اين خود يکنوع احياي مردگان است احياي زمينهاي مرده که، هم نشانه‏ي توحيد و عظمت خدا است و هم دليل بر رستاخيز و معاد.

و اگر مي‏بينيم در آيات فوق فقط روي آب نوشيدني تکيه شده و از تأثير آن در مورد حيات حيوانات و گياهان سخني به ميان نيامده به خاطر اهميت فوق‏العاده آب براي حيات خود انسان است، بعلاوه در آيات قبل اشاره‏اي به مسأله‏ي زراعت شده بود و نيازي به تکرار نبود.

جالب اينکه اهميت آب و نقش آن در زندگي بشر نه تنها با گذشت زمان و پيشرفت صنايع و علم و دانش انسان کم نمي‏شود، بلکه بر عکس، انسان صنعتي نياز بيشتري به آب دارد، لذا بسياري از مؤسسات عظيم صنعتي فقط در کنار رودخانه‏هاي عظيم قدرت فعاليت دارند.

هرگاه بخواهيم اين آب گوارا را، تلخ و شور قرار مي‏دهيم، پس چرا شکر نمي‏کنيد؟؛

سرانجام در آيه‏ي بعد براي تکميل همين بحث مي‏افزايد: «اگر بخواهيم اين آب گوارا و شيرين را به صورت تلخ و شور قرار مي‏دهيم» (لو نشاء جعلناه اجاجا).  «پس چرا شکر اين نعمت بزرگ را بجا نمي‏آوريد»؟ (فلولا تشکرون).

آري اگر خدا مي‏خواست به املاح محلول در آب نيز اجازه مي‏داد که همراه ذرات آب تبخير شوند، و دوش به دوش آنها به آسمان صعود کنند، و ابرهائي شور و تلخ تشکيل داده، قطره‏هاي باراني درست همانند آب دريا شور و تلخ فروريزند!

اما او به قدرت کامله‏اش اين اجازه را به املاح نداد، نه تنها املاح در آب، بلکه ميکربهاي موذي و مضر و مزاحم نيز اجازه ندارند همراه بخارات آب به آسمان صعود کنند، و دانه‏هاي باران را آلوده سازند به همين دليل قطرات باران هرگاه هوا آلوده نباشد خالص‏ترين، پاکترين، و گواراترين آبها است.

«اجاج» از ماده‏ي «اج» (بر وزن حج) در اصل از «اجيج» آتش يعني برافروختگي و سوزندگي آن گرفته شده است، و به آبهائي که به خاطر شوري يا تلخي و حرارت دهان را مي‏سوزاند اجاج مي‏گويند.

اين سخن را با حديثي از پيغمبر اکرم صلي الله عليه و آله پايان مي‏دهيم در اين حديث مي‏خوانيم: ان النبي کان اذا شرب الماء قال : الحمد لله الذي سقانا عذبا فراتا برحمته و لم يجعله ملحا اجاجا بذنوبنا!: «هنگامي که حضرت آب مي‏نوشيد مي‏فرمود: حمد براي خداوندي که به رحمتش ما را از آب شيرين و گوارا سيراب کرد، و آنرا به خاطر گناهانمان شور و تلخ قرار نداد»!.

منبع  :  تفسير نمونه ، اثر مرجع عالیقدر اسلام آیت الله مكارم شیرازى

در همین زمینه:

1.       دریافت تفسیر  صوتی آیات 57 تا 74  سوره الواقعه ( مفسر :  آقای دکتر محمد علی انصاری )

2.       اعجاز قرآن در تشکیل باران تگرگ تناسب باران و باد

3.       آب

مطالب مرتبط :

 سایت مجله اینترنتی انسان